Nhận biết rối loạn nhổ tóc | Safe and Sound

Các chuyên gia tâm lý khuyến cáo, rối loạn nhổ tóc là một trong những rối loạn tâm thần không hề hiếm gặp. Khi mắc bệnh lý này, người bệnh sẽ có sở thích muốn nhổ tóc thường xuyên. Hành động ấy sẽ khiến cho tóc không mọc ra kịp. Vậy thì rối loạn nhổ tóc có nguyên nhân từ đâu?

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Rối loạn nhổ tóc là gì?

Theo các chuyên gia tâm lý, nhổ tóc là một rối loạn tâm thần mãn tính, có đặc điểm là bệnh nhân lặp đi lặp lại hành vi nhổ tóc, dẫn đến trụi tóc ở các vùng khác nhau trên đầu. Rối loạn nhổ tóc giống rối loạn ám ảnh cưỡng bức và hành vi xung động ở chỗ có hiện tượng căng thẳng trước khi nhổ tóc và giảm căng thẳng sau khi đã nhổ tóc. 

Tỷ lệ rối loạn nhổ tóc đến nay chưa được xác định do bệnh nhân thường xấu hổ và bí mật về rối loạn của mình.

Ảnh 1: Nhổ tóc là một rối loạn tâm thần mãn tính

Bệnh thường khởi phát ở tuổi thiếu niên, tỷ lệ dao động từ 0,6 - 3,4%, tỷ lệ nữ/nam là 10/1. Rối loạn nhổ tóc hay gặp ở tuổi thiếu niên hơn so với tuổi thanh niên.

Rối loạn nhổ tóc thường phối hợp với rối loạn ám ảnh cưỡng bức, trầm cảm, lo âu, rối loạn ăn uống,...

Người bị rối loạn nhổ tóc cần sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý để quản lý và giảm thiểu triệu chứng. Quá trình chăm sóc thường bắt đầu bằng một cuộc đánh giá cụ thể để xác định mức độ rối loạn mà người bệnh đang trải qua. Dựa trên đánh giá, bác sĩ tâm lý, chuyên gia tâm lý của Safe and Sound sẽ xây dựng một kế hoạch điều trị riêng biệt, tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng cụ thể của từng người.

2. Nguyên nhân gây rối loạn nhổ tóc

Rối loạn nhổ tóc liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau. Khoảng ¼ số bệnh nhân khởi phát bệnh sau một chấn thương tâm lý. Rối loạn lo âu chia ly, sợ phải sống một mình, mất một đồ vật nào đó là các yếu tố hay gặp nhất liên quan đến khởi phát bệnh. Lạm dụng chất, rối loạn trầm cảm cũng là các yếu tố thúc đẩy khởi phát bệnh; tuy nhiên, không có một rối loạn nhân cách nào đóng vai trò là yếu tố thúc đẩy đặc biệt cho khởi phát rối loạn này. Một số bệnh nhân có hành vi tự huỷ hoại cơ thể khởi đầu bằng nhổ tóc.

Trong một nghiên cứu của chuyên gia tâm lý, người ta nhận thấy nửa bên trái của tuyến tùng nhỏ hơn ở người bị rối loạn nhổ tóc. Nghiên cứu gần đây nhận thấy có mối liên quan giữa gen điều tiết việc sản xuất serotonin và rối loạn nhổ tóc. 

3. Triệu chứng rối loạn nhổ tóc

Rối loạn nhổ tóc được xem là rối loạn tâm thần vì bệnh nhân có biểu hiện căng thẳng trước khi nhổ tóc và giảm căng thẳng sau khi nhổ tóc.

Ảnh 2: Bệnh nhân thường nhổ tóc để giảm căng thẳng

Tất cả các vùng của cơ thể đều có thể bị nhổ tóc (hoặc lông), nhưng hay gặp nhất là ở đầu. Các vùng khác hay gặp là lông mày, lông mi, râu, lông nách, lông mu.

Các chuyên gia tâm lý cho biết, có hai kiểu nhổ tóc là nhổ tập trung vào một khu vực (trụi hết tóc ở vùng đó) hoặc nhổ không tập trung (tóc trên khắp đầu chỉ còn lưa thưa). Hầu hết bệnh nhân có sự kết hợp cả hai loại nhổ tóc đó.

Tóc có thể bị nhổ hoặc bị bứt ngang thân, kết hợp với các sợi tóc có độ dài bình thường, xen kẽ xung quanh. Vùng da bị nhổ tóc không có tổn thương. Khi nhổ tóc, bệnh nhân không thấy đau, nhưng có cảm giác ngứa và ngứa ran ở vùng da đó.

Tổn thương phối hợp là loét miệng có thể gặp nếu bệnh nhân ăn sợi lông mu. Các rối loạn tiêu hoá như đau bụng, thiểu dưỡng, nôn có thể gặp do búi tóc gây tắc cơ học ở dạ dày, ruột. Ngoài ra, bệnh nhân còn có các rối loạn khác như cắn móng tay, tự cắt cơ thể, đập đầu vào tường,...

4. Tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn nhổ tóc

• Nhổ tóc kéo dài dai dẳng làm cho đầu gần như bị trọc.
• Nhiều lần đã có ý định chấm dứt chuyện nhổ tóc.
• Nhổ tóc gây ra đau khổ đáng kể về mặt lâm sàng hoặc gây tổn thiệt đến các chức năng xã hội, nghề nghiệp hoặc các lĩnh vực quan trọng khác.
• Nhổ tóc hoặc mất tóc không do một bệnh cơ thể khác (ví dụ: bệnh ngoài da,...).
• Nhổ tóc không thể được giải thích tốt hơn bởi các triệu chứng của một rối loạn tâm thần khác (ví dụ: những nỗ lực nhằm cải thiện khuyết tật hoặc chỉnh sửa ngoại hình trong ám ảnh dị hình).

5. Điều trị rối loạn nhổ tóc

Tật nhổ tóc tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng việc điều trị phải trải qua một quá trình. 

• Liệu pháp tâm lý hành vi: Nhằm thay thế những thói quen không tốt bằng những thói quen khác không có hại. Khi được điều trị bằng liệu pháp tâm lý này, trước hết những người bị rối loạn nhổ tóc sẽ ghi lại những trải nghiệm hành vi của mình. Sau đó, họ được học cách thư giãn và thực hiện một số hành vi khác vô hại nhưng giúp giảm căng thẳng.
• Sử dụng thuốc điều trị: Bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý thường dùng kem chứa corticoid để bôi tại chỗ kết hợp với thuốc kháng histamin và thuốc chống trầm cảm (thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin) để điều trị rối loạn nhổ tóc. 

4. Đội ngũ chuyên gia Safe and Sound có thể giúp đỡ gì cho bạn?

Chúng tôi biết rằng trị liệu tâm lý đôi khi là một bước khó khăn và cố gắng tìm một chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần mới phù hợp với nhu cầu cá nhân và tính cách của bạn có thể là một nhiệm vụ khó khăn và không dễ dàng.

Chúng tôi tin rằng sự kết hợp giữa chuyên gia tâm lý và bác sỹ tâm thần sẽ đem lại hỗ trợ tốt nhất cho bạn. Đội ngũ chuyên gia của Safe and Sound đáp ứng khắt khe các tiêu chuẩn, giúp bạn giải quyết đa dạng các vấn đề tâm lý bao gồm: Trầm cảm sau sinh, lo âu, rối loạn phân liệt cảm xúc, các vấn đề về giấc ngủ, rối loạn cảm xúc, các mối quan hệ, chấn thương tinh thần,…

- Bề dày kinh nghiệm hành nghề với đa dạng vấn đề tâm lý

- Kỹ năng đánh giá, tham vấn và xây dựng kế hoạch hỗ trợ hiệu quả

- Kết hợp linh hoạt các kỹ thuật, phương pháp để hỗ trợ hiệu quả và duy trì kết quả bền vững

Bên cạnh đó, Safe and Sound sẽ:

- KHÔNG coi bạn là bệnh nhân: Ngược lại, chúng tôi coi bạn là một người can đảm đang chống chọi với cả một bầu trời u tối đang chực chờ sụp xuống. Chuyên gia của SnS có thể góp thêm với bạn một đôi tay trong nỗ lực này.

- KHÔNG dạy đời bạn: Chúng tôi sẽ cùng bạn nâng dậy nguồn năng lượng tích cực mà lâu nay đã bị quá nhiều áp lực và khổ đau đè sát đất.

- KHÔNG lạm dụng thuốc và hoá dược: Ngược lại, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm đến những giải pháp hiệu quả và tự nhiên.